Cruth agus spás Thíos tá fáil ar na Torthaí Foghlama, Coincheapa Matamaiticiúla, Contanaim Dul Chun Cinn agus Ábhar Tacaíochta a bhaineann leis an Snáithe Crutha agus Spáis. Cuirfear an t-ábhar tacaíochta is deireanaí agus na samplaí is deireanaí d’fhoghlaim na bpáistí ar fáil ar an leathanach seo go rialta. Nua! Eolaire tacaíochtaí le bheith ag obair leis na Torthaí Foghlama ar fud na Snáithaonad. Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Feasacht ar spásúlacht agus suíomh Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Cruth Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Trasfhoirmiú Tá an doiciméad seo ceaptha lena léamh ar Adobe Acrobat Reader leis na torthaí is fearr agus is féidir a bhaint amach. Íoslódáil saor in aisce anseo: www.adobe.com/reader
Feasacht ar spásúlacht agus suíomh Cruth Trasfhoirmiú Feasacht ar spásúlacht agus suíomh Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann tuiscint a fhorbairt ar fheasacht ar spásúlacht maidir lena gcoirp agus a ngarthimpeallacht. cur síos a dhéanamh ar ghnéithe spásúla de rudaí, chomh maith lena suíomh coibhneasta sa spás. eolas spásúil a úsáid ar mhaithe le treoshuíomh agus loingseoireacht. suíomh a shamhlú agus a shamhaltú trí úsáid a bhaint as comhordanáidí siombalacha. cur síos a dhéanamh ar threoracha treo agus suíomh, iad a léirmhíniú agus a thaifeadta. uillinneacha a chur i gcomparáid agus a rangú, agus iad a aithint mar airí a bhaineann le cruth agus mar chur síos ar chasadh. cur síos a dhéanamh ar shuíomh ar an bplána comhordanáideach iomlán. mapaí de réir scála a léirmhíniú agus líníocht de réir scála a chruthú. Coincheapa Is féidir gnáth-theanga na cumarsáide a úsáid chun cur síos a dhéanamh ar ionad agus treo coibhneasta réad agus daoine (coibhneasta le réada agus daoine eile). Is féidir breathnú ar shuíomh éigin ó dhearcthaí difriúla. D’fhéadfadh aonaid neamhchaighdeánacha a bheith úsáideach chun treoracha níos cruinne a chur ar fáil don ghluaiseacht. Is féidir léarscáileanna simplí agus / nó líníochtaí a úsáid chun gluaiseacht na rudaí a rianú. D’fhéadfadh teanga níos foirmiúla a bheith ina cabhair orainn cur síos a dhéanamh ar an ionad agus ar an treo níos pointeáilte, m.sh. teanga na n-airde compáis. Is féidir suíomh na rudaí a chur in iúl ar léarscáil, le/gan córas eangaí. Is féidir córas eangaí de línte cothrománacha agus ingearacha, atá lipéadaithe le litreacha agus uimhreacha, a leagan ar léarscáil agus a úsáid chun suíomhanna a shainaithint. Nuair atáthar ag tarraingt léarscáileanna de shuíomhanna, tá sé riachtanach smaoineamh ar mhéid coibhneasta agus ar ionad na bpríomhghnéithe. Is féidir cur síos a dhéanamh ar threonna agus ar ionaid le mionchruinneas méadaithe, ach úsáid a bhaint as tomhais níos foirmiúla achair agus treo (60 km soir) chomh maith le comhordanáidí simplí tagartha eangaí (A6). Tá bealaí éagsúla ann chun smaoineamh ar uillinneacha, lena n áirítear: • uillinneacha mar chúinní i gcruthanna 2-T • uillinneacha mar thomhas casaidh. Tá 360 céim i gcasadh iomlán. Déantar méid an chasaidh a thomhas i gcéimeanna. Baintear úsáid as leath de chasadh iomlán (180 céim) agus ceathrú de chasadh iomlán (90 céim) chun uillinneacha a rangú. Is féidir achair gharbha a ríomh ach machnamh a dhéanamh ar an achar a léiríonn gach ceall ar an eangach. Is féidir cur síos a dhéanamh ar ionad beacht ar léarscáil agus an t ionad a fháil ach úsáid a bhaint as comhordanáidí. Is féidir achair ar léarscáileanna agus roinnt pleananna a fháil amach as scála a úsáid. Is féidir úsáid a bhaint as an gcaidreamh idir tomhais uillinne agus comhordanáidí compáis chun treo a mharcáil go cruinn. Tá x-ais chothrománach agus y-ais chothrománach ar an bplána comhordúcháin. Sainaithníonn na comhordanáidí suíomh pointe. Cuimsítear leis na comhordanáidí péirí uimhreacha, a léiríonn an t achar ar fud na x-aise agus na y-aise faoi seach. Contanam Dul chun Cinn Cliceáil ar an íomhá chun teacht ar chontanam dul chun cinn an tsnáithaonad de 'Feasacht ar spásúlacht agus suíomh' Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Eolaire na nÁbhar Tacaíochta Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Feasacht ar spásúlacht agus suíomh Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Feasacht ar spásúlacht agus suíomh Moltaí maidir le heispéiris foghlama Ábhar tacaíochta Feasacht ar spásúlacht agus suíomh: Moltaí maidir le heispéiris foghlama Moltaí don teagasc Ábhar tacaíochta Feasacht ar spásúlacht agus suíomh: Moltaí don teagasc Moltaí maidir le príomhtheanga Ábhar tacaíochta Feasacht ar spásúlacht agus suíomh: Moltaí maidir le príomhtheanga Moltaí don timpeallacht foghlama Ábhar tacaíochta Feasacht ar spásúlacht agus suíomh: Moltaí don timpeallacht foghlama Moltaí don fhoghlaim sa bhaile Ábhar tacaíochta Feasacht ar spásúlacht agus suíomh: Moltaí don fhoghlaim sa bhaile Cruth Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann airíonna cruthanna 2-T agus 3-T a fhiosrú agus a aithint. scrúdú a dhéanamh ar chruthanna 3-T agus 2-T, iad a rangú agus a shamhaltú. iniúchadh agus anailísiú a dhéanamh ar airíonna na gcruthanna 3-T agus 2-T agus ranganna cruthanna a shainaithint bunaithe ar na hairíonna seo. cruthanna a léiriú trí líníochtaí agus samhlacha, agus toisí na gcruthanna a ríomh. samhlacha nó struchtúir 2-T agus 3-T a thógáil, nuair a thugtar tomhais shainmhínithe agus/nó coinníollacha faoi leith. uillinneacha a fhiosrú agus a thógáil i gcomhthéacs na gcruthanna; agus fadhbanna a réiteach a mbaineann uillinneacha leo. Coincheapa Is féidir cruthanna 3-T agus 2-T a rangú agus a shórtáil de réir a gcosúlachta agus de réir airíonna simplí. Tá cruthanna 2-T cothrom. Tá dhá dhiminsean acu, fad agus leithead. Tá trí dhiminsean ag cruthanna 3-T, nó ag solaid, fad, leithead, doimhneacht. Is féidir cruthanna a chur le chéile chun cruthanna agus/nó struchtúir eile a chruthú. Is féidir cruthanna 3-T agus 2-T a dhealú, a aimsiú nó a rangú nó de réir a n-airíonna. Is féidir airíonna geoiméadracha a chatagóiriú de réir siméadrachta, uimhir agus cineál na dtaobhanna nó na n aghaidheanna. Déanann finte cruthanna cur síos ar chatagóirí na gcruthanna ag a bhfuil airíonna comhchoiteanna. In amanna bíonn cuma réasúnta difriúil ar chruthanna atá mar chuid den fhine chéanna, nó bíonn réimse cruthanna laistigh díobh. Déanann cúinne de chruth 2-T uillinn. Is féidir cruthanna agus finte cruthanna a shórtáil agus a rangú i dtaca le hil-airíonna agus rialacha. I gcás chruthanna 2-T, cuimsítear leis na hairíonna seo: siméadracht, taobhanna comhthreomhara nó ingearacha agus nádúr na n uillinneacha. I gcás chruthanna 3-T, d’fhéadfadh go gcuimseofaí leis na hairíonna: líon na n aghaidheanna, na bhfaobhar agus na reann. Is cruth 2-T le taobhanna díreacha atá i gceist le polagán. Tugann an t-ainm le fios cé mhéad taobh atá ag an gcruth. Maidir le polagán rialta, bíonn gach taobh cothrom lena chéile agus bíonn na huillinneacha uile cothrom lena chéile. Tagann ainmneacha priosmaí agus pirimidí óna boinn pholagáin atá acu. Is féidir imscrúdú a dhéanamh ar airíonna, ar rialacha agus ar thomhais crutha trí thógáil, trí dhíthógáil, agus trí dhioscadh. Is léiriú é líonra de chruth 3-T a d’fhéadfadh a fhilleadh nó a chur le chéile chun an cruth 3-T a athchruthú. Is beag liosta sainiúil atá ag cruthanna, a shainaithníonn a n airíonna. Is féidir iad seo a úsáid chun ceangail a fháil amach agus a dhéanamh idir ranganna de chruthanna. Is féidir cruthanna 3-T agus 2-T a thomhas agus a thástáil do na comhairíonna agus rialacha. Déantar suim na n-uillinneacha atá taobh istigh de chruth 2-T as líon na dtaobhanna atá aige. Is féidir tomhais a dhéanamh amach nuair a fhaightear roinnt eolais faoi línte agus faoi uillinneacha. Caithfear rialacha áirithe a leanúint chun eangacha, samhlacha nó struchtúir a thógáil ag bainte úsáid as cruthanna geoiméadracha. Contanam Dul chun Cinn Cliceáil ar an íomhá chun teacht ar chontanam dul chun cinn an tsnáithaonad de ‘Cruth' Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Eolaire na nÁbhar Tacaíochta Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Cruth Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Cruth Moltaí maidir le heispéiris foghlama Ábhar tacaíochta Cruth: Moltaí maidir le heispéiris foghlama Moltaí don teagasc Ábhar tacaíochta Cruth: Moltaí don teagasc Moltaí maidir le príomhtheanga Ábhar tacaíochta Cruth: Moltaí maidir le príomhtheanga Moltaí don timpeallacht foghlama Ábhar tacaíochta Cruth: Moltaí don timpeallacht foghlama Moltaí don fhoghlaim sa bhaile Ábhar tacaíochta Cruth: Moltaí don fhoghlaim sa bhaile Trasfhoirmiú Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann éifeachtaí bogadh cruthanna a fhiosrú. an tuiscint a fhorbairt gur féidir cruthanna agus mírlínte a fhrithchaitheamh, a rothlú, agus a aistriú. éifeachtaí na dtrasfhoirmithe ar chruthanna agus ar mhírlínte a shamhaltú agus a mhíniú. tabhairt faoi réimse céimeanna a bhfuil trasfhoirmithe iontu agus iad a cheapadh. anailísiú a dhéanamh ar an gcaoi a méadaítear cruthanna ar léaráidí de réir scála agus é seo a léiriú. Coincheapa Is féidir cur síos a dhéanamh ar ghluaiseacht na gcruthanna agus na réad ach úsáid a bhaint as focail shimplí amhail smeach, casadh agus sleamhnú. Is féidir suíomh, treoshuíomh nó méid an chrutha a athrú gan an cineál crutha atá ann a athrú. Cuimsítear gníomhaíochtaí ar chruthanna le trasfhoirmithe. Is féidir úsáid a bhaint as na téarmaí matamaiticiúla; frithchaitheamh, rothlú agus aistriú chun cur síos a dhéanamh ar ghluaiseacht na gcruthanna agus na réad. Léirítear cruth nó líne nuair atá sé ag an bhfad ingearach céanna ón líne scáthánach. Rothlaítear cruth nó líne nuair a chastar é thar phointe. Aistrítear cruth nó líne nuair a bhogtar é/í fad áirithe ón mbunsuíomh atá acu (gan é/í a chasadh). Tá aonaid tomhais shimplí agus/nó eangacha úsáideach chun cur síos a dhéanamh ar ghluaiseachtaí crutha agus chun na gluaiseachtaí sin a mharcáil. Tá siméadracht fhrithchaiteach ag cruth nó ag patrún más rud é go bhfanann sé mar a chéile nuair a dhéantar é a fhrithchaitheamh trí líne scáthánach. D’fhéadfadh an líne scáthánach a bheith mar chuid de chruth/de réad nó a bheith lasmuigh de. Rothlaítear cruth nó líne nuair a chastar é thar pointe darb ainm lár an rothlaithe. Is féidir cur síos a dhéanamh ar threo agus ar mhéid an chasaidh ach úsáid a bhaint as téarmaíocht mhatamaiticiúil agus as tomhais uillinne. Tá siméadracht rothlach ag cruth nó ag patrún más rud é go bhfuil an chuma chéanna air tar éis rothlú de níos lú ná aon chasadh iomlán amháin. Cuimsítear le teasaláid dromchla a chlúdach gan aon bhearna ná forluí, ach úsáid a bhaint as cruth geoiméadrach amháin nó níos lú. Is féidir le cruthanna agus le teaglaim cruthanna áirithe teisiliú. Is teasaláidí iad gnáth-theasaláidí de pholagáin rialta. Tá trí chineál de ghnáth-theasaláidí: triantáin, cearnóga agus heicseagáin. D’fhéadfadh go gcuimseofaí roinnt céimeanna le trasfhoirmithe. Is féidir na céimeanna seo a aithint, a ordú, a thaifeadadh agus a dhéanamh (ach úsáid a bhaint as teicneolaíocht nó dá huireasa). Is péirí uimhreacha iad comhordanáidí, an pointe ar an x-ais á léiriú ag an gcéad cheann agus an pointe ar an y-ais á léiriú ag an dara ceann. Nuair a thrasfhoirmítear cruthanna ar an bplána comhordúcháin is féidir a gcomhordanáidí a thuar agus a dhéanamh amach. Is féidir cruth a mhéadú. Fanann cruthanna méadaithe cosúil leis an mbunchruth maidir lena n uillinneacha comhfhreagracha agus maidir le coibhneas a dtaobhanna. Contanam Dul chun Cinn Cliceáil ar an íomhá chun teacht ar chontanam dul chun cinn an tsnáithaonad de 'Trasfhoirmiú' Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Eolaire na nÁbhar Tacaíochta Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Trasfhoirmiú Eolaire na nÁbhar Tacaíochta: Trasfhoirmiú Moltaí maidir le heispéiris foghlama Ábhar tacaíochta Trasfhoirmiú: Moltaí maidir le heispéiris foghlama Moltaí don teagasc Ábhar tacaíochta Trasfhoirmiú: Moltaí don teagasc Moltaí maidir le príomhtheanga Ábhar tacaíochta Trasfhoirmiú: Moltaí maidir le príomhtheanga Moltaí don timpeallacht foghlama Ábhar tacaíochta Trasfhoirmiú: Moltaí don timpeallacht foghlama Moltaí don fhoghlaim sa bhaile Ábhar tacaíochta Trasfhoirmiú: Moltaí don fhoghlaim sa bhaile