Fáilte go dtí torthaí foghlama Churaclam Teanga na Bunscoile. Anseo is féidir leat na torthaí foghlama a úsáid trí shnáithe (Teanga Bhéal, Léitheoireacht, Scríbhneoireacht, Oral Language, Reading, Writing) ag baint úsáide as an roghchlár ar chlé. Sna táblaí thíos, tabharfaidh tú faoi deara go bhfuil an lipéad torthaí foghlama ábhartha le feiceáil nuair a bhíonn tú ag sciorradh ar uimhir cluaisíní. Nuair a chliceálann tú ar an táb torthaí foghlama ábhartha, dealraíonn sé leis na Samplaí d'Fhoghlaim Teanga na bPáistí,Contanaim Dul chun Cinn agus Ábhar Tacaíochta do Mhúinteoirí.
Cumarsáid Tuiscint Fiosrú agus úsáid 1 Rannpháirtíocht 2 Inspreagadh agus rogha 3 Gnásanna cló agus struchtúr abairte 4 Feasacht fhóineolaíoch agus fhóinéimeach 5 Fónaic, aithint focal agus staidéar ar fhocail 6 Stór focal 7 Cuspóir, seánra agus guth 8 Freagairt agus intinn an údair 9 Tuiscint 10 Líofacht agus féincheartú Rannpháirtíocht Engagement Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Aird a thabhairt, páirt a ghlacadh i léitheoireacht agus sult a bhaint as a bheith ag éisteacht léi. Labhairt faoi bhrí agus faoi léirmhíniú focal scríofa agus léaráidí le daoine, iad féin a aithint mar léitheoirí. Téacsanna i dteangacha éagsúla a iniúchadh. Attend to, take part in and enjoy listening to reading and talking about the meaning and interpretation of written words and illustrations with others, recognising themselves as readers. Discover and explore texts in various languages. (LO1, S1) Pay attention, participate in reading and enjoy listening to texts read aloud. Talk to others about the meaning and interpretation of written words and illustrations, identify themselves as readers. Explore texts in different languages. A spéis agus a shásamh sa litríocht agus sa léitheoireacht i réimse seánraí trasna an churaclaim a fhorbairt. Dul i ngleic le téacsanna atá níos casta agus téacsanna i dteangacha eile a fhiosrú. Develop their interest in and enjoyment of literature and reading in a variety of genres across the curriculum. Engage with texts of increasing complexity and discover and explore texts in various languages. (LO1, S3) Develop their interest in literature and reading in a variety of genres across the curriculum, and gain satisfaction from reading. Engage with more complex texts and explore texts in other languages. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Éisteann an páiste le réimse ábhair léitheoireachta agus tugann aird air. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste bheith ag éisteacht le scéalta á léamh os ard agus freagraíonn sé/sí do phointí fócais i léaráidí. Gníomh an pháiste... Taitníonn gníomhaíochtaí ina léitear os ard leis an bpáiste, labhraíonn sé/sí faoi léaráidí agus léann i suíomhanna súgartha. Gníomh an pháiste... Taitníonn gníomhaíochtaí ina léitear os ard leis an bpáiste, aithníonn sé/sí mionsonraí i léaráidí agus comhroinneann a léirmhíniú orthu sin. Úsáideann léitheoireacht a bhfuil níos mó cuspóra léi i suíomhanna súgartha. Gníomh an pháiste... Ina aonar agus i gcomhar le daoine eile taitníonn sé leis an bpáiste bheith ag éisteacht le réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í, á léamh agus á bhfiosrú, agus comhroinneann sé/sí a léirmhíniú ar bhrí atá le fáil i léaráidí agus i dtéacs araon. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste réimse níos leithne seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í◊ a fhiosrú agus úsáideann sé/sí léaráidí agus téacs chun tuair a chomhroinnt agus chun brí a chur in iúl. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste téacs agus léaráidí a léirmhíniú agus comhroinneann sé/sí iad sin le linn dó bheith ag éisteacht le léirmhíniú daoine eile agus á cheistiú. Gníomh an pháiste... I gcomhar le daoine eile taitníonn sé leis an bpáiste téacsanna a mheas de thairbhe spéise agus eolais, sainmhíníonn, léirmhíníonn agus coimríonn sé/sí teachtaireachtaí príomha i dtéacs agus comhroinneann iad sin. Gníomh an pháiste... Léirmhíníonn an páiste intinn an údair trí léaráidí agus focail scríofa, comhroinneann na léirmhínithe sin agus cosnaíonn a thuairim. Gníomh an pháiste... Baineann an páiste ciall as téacsanna pléann sé iad, agus tugann sé údar lena chuid tuairimí faoi na téacsanna sin. Fiosraíonn agus pléann an páiste na cuspóirí a bhíonn le téacsanna agus an chaoi a mbaineann daoine taitneamh as a bheith ag léamh. Gníomh an pháiste... Bíonn cur agus cúiteamh ag an bpáiste le daoine eile faoi réimse éagsúla théacsanna. Déanann an páiste machnamh criticiúil ar an gcaoi a dtéann sé féin i ngleic le téacsanna. Pléann sé a ról mar léitheoir agus déanann sé measúnú ar an ról sin. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Inspreagadh agus rogha Motivation and choice Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Téacsanna i réimse seánraí agus i dteangacha éagsúla a roghnú, a léamh agus cumarsáid a dhéanamh ina dtaobh, ar mhaithe le pléisiúr agus le spéis. Choose, read and communicate about text in a range of genres and languages for pleasure and interest. (LO2, S1) Select and read texts in a variety of genres and in various languages and comment on them, for pleasure and interest. Téacsanna a roghnú, a léamh agus a phlé i réimse seánraí agus i dteangacha éagsúlaar mhaithe le pléisiúr, cuspóirí ar leith agus spéis. Choose, read and communicate about text in a range of genres and languages for pleasure, interest and specific purposes. (LO2, S2) Select, read and discuss texts in a variety of genres and in various languages, for pleasure, interest and specific purposes. Téacsanna i réimse seánraí agus i dteangacha éagsúla trasna an churaclaim a roghnú ar mhaithe le pléisiúr, spéis, agus cuspóirí ar leith. Léirmheas criticiúil a dhéanamh ar na téacsanna sin. Choose, read and critically respond to texts in a range of genres and languages across the curriculum for pleasure, interest and specific purposes. (LO2, S3) Select texts in a variety of genres and in various languages across the curriculum for pleasure, interest and specific purposes. Critically review these texts. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Is fearr leis an bpáiste ábhar léitheoireachta ar leith. Gníomh an pháiste... Piocann an páiste suas leabhair, breathnaíonn orthu agus roghnaíonn na cinn is fearr leis. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste agus téann i ngleic le téacsanna go neamhspleách agus le daoine eile, ar mhaithe le sult agus le spéis. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste na leabhair is fearr leis as réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í, baineann taitneamh astu agus cuireann na cinn is fearr leis in iúl. Gníomh an pháiste... Comhroinneann an páiste go follasach na cúiseanna atá taobh thiar de na leabhair a roghnaigh siad. Gníomh an pháiste... Is féidir leis an bpáiste leabhair a bhfuil spéis aige iontu, agus atá sé/ sí ábalta a léamh, a aithint agus a roghnú. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste leabhair ó réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í, sainíonn an seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. ◊ nó an cineál leabhair is fearr leis agus comhroinneann na cúiseanna atá taobh thiar de na roghanna sin. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste bheith ag comhroinnt taithí le téacsanna a bhfuil spéis aige iontu le daoine eile agus úsáideann sé/ sí príomhphointí as téacsanna le haghaidh cuspóir ar leith. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste téacsanna agus téann i ngleic leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith. Déanann measúnú ar théacsanna agus cuspóir/tionscadal ar intinn acu. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste téacsanna a bhfuil suim aige iontu, atá feiliúnach dá leibhéal léitheoireachta, agus ar mhaithe le cuspóirí ar leith. Aithníonn agus ainmníonn an páiste téacsanna a chuirfidh lena chuid scileanna agus a thaithí léitheoireachta. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar na cinntí a rinne sé chun téacsa roghnú ar mhaithe lena chuid suimeanna féin nó ar mhaithe le cuspóir ar leith. Roghnaíonn an páiste téacsanna chun cur lena chuid foghlama trasna an churaclaim agus déanann sé measúnú ar na téacsanna sin. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Gnásanna cló agus struchtúr abairte Conventions of print and sentence structure Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Gnásanna bunúsacha an chló a aithint agus a úsáid. Identify and use basic conventions of print in text. (LO3, S1) Identify and use basic conventions of print. Gnásanna an chló agus struchtúr abairte a úsáid mar chabhair chun brí a bhaint as téacs. Use conventions of print and sentence structure to help understand text. (LO3, S2) Use conventions of print and sentence structure to help interpret text. Comparáid a dhéanamh idir gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. i dtéacsanna atá níos casta agus anailís a dhéanamh orthu. Anailís a dhéanamh ar struchtúr abairte i dtéacsanna, lena n-áirítear abairtí simplí, abairtí comhshuite Abairtí comhshuite Bíonn dhá chlásal neamhspleácha in abairt chomhshuite, agus iad nasctha ag comhordaitheoir. Seo a leanas na comhordaitheoirí: toisc, agus, ná, ach, nó, fós, mar sin. Ach amháin i gcás abairtí gearra, cuirtear camóg roimh an gcomhordaitheoir i gcónaí chun dhá chlásal neamhspleácha a chur le chéile, m.sh. Bhí Peadar ag imirt peile, mar sin chuaigh Máire ag siopadóireacht. , agus abairtí casta Abairtí casta Bíonn príomhchlásal agus fochlásal nó dhó in abairt chasta. Bíonn íochtarán in abairt chasta i gcónaí ar nós mar, toisc, de bhrí, tar éis, cé nó nuair nó forainm coibhneasta ar nós a, m.sh. Tá na daltaí ag staidéar toisc go mbeidh scrúdú acu amárach. . Comparáid a dhéanamh idir struchtúr abairte agus téacsanna i dteangacha éagsúla. Analyse and compare conventions of print in texts of increasing complexity. Analyse sentence structures, including simple, compound and complex sentences in texts. Compare sentence structures and texts in various languages. (LO3, S3) Compare conventions of print in more complex texts and analyse them. Analyse sentence structure in texts, including simple sentences, compound sentences, and complex sentences. Compare sentence structure and texts in various languages. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Cíorann an páiste leabhair agus taispeánann scileanna láimhseála leabhar. Gníomh an pháiste... Tuigeann an páiste go mbaineann brí le comharthaí cló, cosúil le comharthaí, lógónna, pictiúir agus focail. Gníomh an pháiste... Tuigeann an páiste go mbaineann brí le léaráidí i leabhair. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste litreacha a bheith difriúil le siombailí eile agus léann ó chlé go deas, ó bhun go barr, leathanach ar leathanach agus aithníonn pictiúir i leabhair. Gníomh an pháiste... Léiríonn an páiste go bhfuil comhfhreagairt aon le haon idir focail scríofa agus focail labhartha, aithníonn litreacha, focail, abairtí, ceannlitreacha agus lánstadanna agus taispeánann clúdach, teideal agus údar leabhair. Tréithe Breise Gaeilge: Aithníonn an páiste go bhfuil síntí fada sa Ghaeilge a léiríonn fad. Aithníonn an páiste go n-athraíonn focail i gcomhthéacs gramadaí sa Ghaeilge agus léiríonn/léann na hathruithe sin. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste ord ceart na bhfocal agus é/í ag léamh agus cloíonn le lánstadanna chun a gcuid léitheoireachta a phoncú. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste spásanna agus comharthaí ceiste chun léitheoireacht a phoncú agus chun tuiníocht a chur inti. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste comharthaí athfhriotail agus comharthaí uaillbhreasa chun an léitheoireacht a phoncú agus chun tuiníocht a chur inti. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste camóga agus paragraif chun an léitheoireacht a phoncú agus chun tuiníocht a chur inti. Gníomh an pháiste... Ainmníonn, aithníonn agus úsáideann an páiste réimse gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. i gcomhthéacs (lena n-áirítear idirstad, leathstad, dais, fleiscín, srl.) Fiosraíonn agus pléann an páiste struchtúr abairte (abairtí simplí, comhshuite, agus casta san áireamh) agus gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. i dtéacsanna atá i nGaeilge agus i mBéarla. Gníomh an pháiste... Ainmníonn an páiste réimse leathan gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. , déanann sé cur síos orthu, agus pléann sé a gcuspóir. Déanann an páiste measúnú ar an tionchar a bhíonn ag struchtúr abairte agus gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. ar an mbrí agus tusicint a bhaineann léitheoirí as téacs. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Feasacht fhóineolaíoch agus fhóinéimeach Phonological and phonemic awareness Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Súgradh le fuaimeanna agus iad a aithint agus a ionramháil, e.g., siollaí, rím, túsfhoghair agus foghair dheiridh agus fóinéimí i bhfocail labhartha. Fuaimeanna i bhfocail atá i dtéacsanna Gaeilge, Béarla agus i dteangacha eile a aithint. Play with, recognise and manipulate sounds such as syllables, rhyme, onset-rime and phonemes in spoken words. (LO4, S1) Play with and recognize sounds and manipulate them, for example, syllables, rhyme, onset and rime and phonemes in spoken words. Recognise sounds in texts in Irish, English and other languages. Comparáid a dhéanamh idir fuaimeanna agus pátrúin i bhfocail i seánraí éagsúla trasna an churaclaim. Fuaimeanna i bhfocail atá i dtéacsanna Gaeilge, Béarla agus i dteangacha eile a aithint agus comparáid a dhéanamh eatarthu. Canúintí agus blasanna i dtéacsanna a aithint agus a phlé. Compare sounds and patterns in words found in texts in various genres across the curriculum. Recognise and compare sounds in words in English, Irish, other languages and across dialects and accents. (LO4, S3) Compare sounds and patterns in words in different genres across the curriculum. Recognize and compare sounds in texts in Irish, English and other languages. Recognize and discuss dialects and accents in texts. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Freagraíonn an páiste d’fhuaimeanna, do rainn agus d’amhráin a bhfuil taithí acu orthu. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste fuaimeanna aitheanta agus taitníonn sé leo a bheith ag éisteacht le rainn do pháistí agus á n-aithris in éineacht le daoine eile. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste bheith ag comhlánú línte atá ar iarraidh as rainn do pháistí agus aithníonn fuaimeanna litreacha aitheanta. Tugann an páiste aird ar rím agus ar rithim. Aithníonn an páiste focail mar aonaid fuaime laistigh d’abairtí. Léiríonn an páiste ábaltacht rithim a bhualadh amach. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus gineann an páiste focail ríme agus aithníonn túsfhoghar agus foghar deiridh. Déanann an páiste idirdhealú idir dhá fhuaim ó bhéal. Léiríonn an páiste tuiscint ar athruithe ar fhuaimeanna i bhfocail. Tréithe Breise Gaeilge: Eolas ar rím a úsáid le léirithe éagsúla den fhuaim chéanna (foirmeacha malartacha den fhuaim) a léamh ag deireadh focal (í/aí/uí). Tuiscint a léiriú ar athruithe ar fhuaimeanna i bhfocail, i.e., séimhiú agus urú. Gníomh an pháiste... Cumascann an páiste túsfhoghar agus foghar deiridh agus comhaireann, deighleann, fuaimníonn agus cumascann siollaí i bhfocail labhartha. Aithníonn an páiste fuaimeanna tosaigh, meánacha agus deiridh i bhfocail a bhfuil trí fhóinéim iontu agus deighleann agus cumascann focail labhartha a bhfuil dhá, trí, ceithre agus cúig fhóinéim iontu. Gníomh an pháiste... Comhroinneann an páiste focail ina dtúsfhoghar agus foghar deiridh agus athdhéanann patrúin agus grúpaí coiteanna litreacha. Deighleann an páiste focail labhartha aon siolla agus ilsiollacha go briathartha ina bhfoghair aonair. Scriosann an páiste fuaimeanna aonair agus cuireann fhuaimeanna nua isteach chun focail nua a dhéanamh. Aithníonn an páiste patrúin fuaimeanna consan/ gutaí i siollaí na bhfocal labhartha. Tréithe Breise Gaeilge: Aithníonn an páiste patrúin i siollaí na bhfocal, gutaí ag aontú sna siollaí – caol/leathan. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste siollaí i bhfocail nua a chloiseann sé/sí chun deighilt agus cumasc a dhéanamh. Aithníonn an páiste gur ann do thaoilitreacha i bhfocail áirithe nach bhfuaimnítear sa chaint. Tréithe Breise Gaeilge: Eolas ar rím a úsáid le réimse níos leithne de na léirithe éagsúla den fhuaim chéanna. Aithníonn an páiste focail ina bhfuil consain chaola agus leathana sna siollaí le muinín. Gníomh an pháiste... Briseann an páiste focail nua ina siollaí le muinín. Aithníonn an páiste fuaimeanna agus patrúin i bhfocail i nGaeilge, i mBéarla, agus i dteangacha eile agus pléann sé le daoine eile iad. Gníomh an pháiste... Briseann an páiste focail nua ina siollaí agus úsáideann eolas ar chonsain agus ar ghutaí chun iad a aithint agus a chumasc ó bhéal. Aithníonn an páiste patrúin i bhfocail labhartha agus úsáideann eolas ar fhocail atá aitheanta le focail nua a dheighilt agus a chumasc. Tréithe Breise Gaeilge: Briseann an páiste focail nua ina siollaí agus úsáideann eolas ar chonsain chaola/leathana, léirithe éagsúla de ghutaí agus de chonsain leis na focail nua a aithint agus a úsáid trí ghéaréisteacht Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste fuaimeanna agus patrúin i bhfocail i nGaeilge, i mBéarla, agus i dteangacha eile agus pléann sé le daoine eile iad. Úsáideann an páiste an tuiscint atá aige ar phatrúin agus ar fhuaimeanna chun focail in ábhair éagsúla a dhéanamh amach (mar shampla: comparáid a dhéanamh idir logainmneacha na hÉireann i nGaeilge agus i mBéarla). Gníomh an pháiste... Fiosraíonn an páiste fuaimeanna agus patrúin i réimse níos leithne d’fhocail i nGaeilge, i mBéarla agus i dteangacha eile agus pléann sé le daoine eile iad. Úsáideann an páiste an tuiscint atá aige ar fhuaimeanna agus ar phatrúin chun focail i dtéacsanna atá bunaithe ar ábhair nó topaic ar leith, a dhéanamh amach. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Fónaic, aithint focal agus staidéar ar fhocail Phonics, word recognition, and word study Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Gach litir i gcás íochtair agus i gcás uachtair ó aibítir na Gaeilge a aithint, a ainmniú agus a fhuaimniú chomh maith le patrúin choitianta litreacha. Roinnt straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách. Recognise, name and sound all lower- and upper-case letters and common letter patterns, displaying some word-identification strategies when reading instructional and independent-level texts. Use phonic knowledge and a range of word identification strategies with flexibility and confidence when reading instructional and independent-level texts. (LO5, S1 + 2) Identify, name and pronounce all letters, both lower case and upper case, in the Irish language alphabet, as well as common letter patterns. Use some word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently. Feasacht fóineolaíochta Feasacht fóineolaíochta Tagraíonn feasacht fóineolaíochta don fheasacht a bhíonn ag duine ar struchtúr fóineolaíochta, nó ar struchtúr fuaime, focal. Áirítear ann feasacht ar fhocail, rím, siollaí, túsfhoghar agus foghar deiridh agus fóinéimí. agus réimse de straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid go solúbtha agus go muiníneach agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách. Tuiscint a léiriú ar an difríocht idir fuaimniú na bhfocal sa chaint agus an leagan scríofa agus an tuiscint sin a chur i bhfeidhm ina gcuid léitheoireachta agus foghraíocht cheart na Gaeilge a úsáid. Use phonic knowledge and a range of word identification strategies with flexibility and confidence when reading instructional and independent-level texts. (LO5, S2) Make flexible and confident use of phonological awareness and various word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently. Demonstrate an understanding of the difference between the pronunciation of words as spoken and the written version, and apply that understanding while reading by correctly pronouncing the Irish text. Réimse de straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid go solúbtha agus go muiníneach agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách trasna an churaclaim. Leas a bhaint as teanga(cha) atá ar a thoil acu chun brí a bhaint as téacs i dteanga(cha) eile. Use a range of word identification strategies flexibly and with confidence when reading instructional and independent-level texts across the curriculum. Use existing language skills and knowledge to decipher text in other languages. (LO5, S3) Make flexible and confident use of various word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently across the curriculum. Use a language or languages in which they are fluent to understand the meaning of texts in another language or languages. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt comharthaí, siombailí agus focal. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt litreacha óna ainm féin agus aithníonn roinnt focal agus lógónna atá sa timpeallacht bunaithe ar a gcruth. Léirmhíníonn an páiste comharthaí agus siombailí thart timpeall air nach litreacha iad. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus ainmníonn an páiste litreacha aitheanta cosúil leo sin ina ainm féin agus sa timpeallacht agus aithníonn roinnt focal pearsanta chomh maith le focail aitheanta eile. Nascann an páiste comharthaí nó ainmneacha clóite a bhfuil taithí aige orthu le rudaí nó le daoine. Aithníonn an páiste roinnt cosúlachtaí agus difríochtaí idir péire pictiúr/ rudaí. Gníomh an pháiste... Aithníonn, ainmníonn agus fuaimníonn an páiste roinnt litreacha sa chás íochtair agus sa chás uachtair, agus tosaíonn ar fhóinéimí a chumasc. Aithníonn an páiste roinnt focal ardmhinicíochta i gcomhthéacsanna aitheanta agus úsáideann litir nó dhó, go minic an chéad cheann agus an ceann deiridh, chun focail eile a aithint. Úsáideann an páiste ciúnna pictiúrtha chun roinnt focal a léamh. Tréithe Breise Gaeilge: Tosaíonn an páiste ag ceangal litreach/ litreacha (graiféimí) le fuaim - ag díriú ar an litriú simplí/ coitianta i gcás na 38/42 bunfhuaim Ghaeilge, ag brath ar chanúintí. Tosaíonn an páiste ag aithint gutaí fada agus gutaí gairide. Tosaíonn an páiste ag aithint consain chaola ó chonsain leathana. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus fuaimníonn an páiste gach litir sa chás íochtair agus sa chás uachtair, aithníonn fuaimeanna gutaí gearra agus fada, cumascann fóinéim Fóinéim An t-aonad foghair is lú i bhfocal. Tá dhá fhóinéim san fhocal is /i/ agus /s/.Trí fhóinéim atá san fhocal cat /c/, /a/ agus /t/. í agus aithníonn roinnt patrún coiteann litreacha i gcás na 38/42 bunfhuaim Ghaeilge. Léann an páiste réimse focail ardmhinicíochta Focail ardmhinicíochta Focail a fheictear go minic i dtéacsanna, m.sh. agus, an, na, tá, siad, le, is, sa, is maith, chun, agus mar sin de. agus léann abairtí gearra simplí. Úsáideann an páiste ciúnna ó phictiúir agus ó abairtí chun léamh. Tréithe Breise Gaeilge: Tosaíonn an páiste ag comhcheangal litrithe malartacha leis na bunfhuaimeanna Gaeilge. Déanann an páiste idirdhealú idir gutaí fada agus gutaí gairide. Aithníonn an páiste consain chaola ó chonsain leathana i gcomhthéacs focal. Aithníonn an páiste roinnt focal ina bhfuil guta cúnta. Úsáideann an páiste ciúnna óna theanga labhartha dhúchais féin. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt déghraf agus carnchonsan agus léann focail ina bhfuil fuaimeanna gutaí fada agus gutaí gearra. Úsáideann an páiste a chuid eolais ar fhuaimeanna, amharcfhocail, patrúin litreacha agus ciúnna ón téacs mórthimpeall chun focail a léamh agus úsáideann roinnt straitéisí chun focail a aithint le níos mó muiníne. Tosaíonn an páiste ag déanamh idirdhealú idir gaolta litreacha le fuaim in T1 agus T2. Tréithe Breise Gaeilge: Leanann an páiste ar aghaidh ag comhcheangal le muinín tuilleadh litrithe malartacha leis na bunfhuaimeanna Gaeilge – défhoghair, críoch, briathra srl. san áireamh. Aimsíonn an páiste agus rangaíonn samplaí de litrithe malartacha trí fhiosrú i leabhair chuí go neamhspleách. Gníomh an pháiste... Scriosann, cuireann isteach agus ionadaíonn an páiste litreacha chun focail a chruthú agus a aithint; aithníonn focail chosúla ó mheascáin dhifriúla litreacha agus léann réimse focal a bhfuil déghraif agus patrúin litreacha iontu agus roinnt a bhfuil déghraif consan agus gutaí iontu. Tréithe Breise Gaeilge: Léann an páiste déghraif, patrúin litreacha agus déghraif consan agus gutaí a bhíonn ag éirí níos dúshlánaí agus úsáideann scileanna fóineolaíocha go solúbtha. Aithníonn an páiste an comhcheangal ‘fuaim/litriú’ i gcás roinnt de na consain shéimhithe (m.sh, th), na consain uraithe (m.sh. gc, mb), na consain dhúbailte (m.sh. nn, ll) agus roinnt litrithe malartacha eile. Gníomh an pháiste... Léann an páiste déghraif, patrúin litreacha, agus déghraif consan agus gutaí a bhíonn ag éirí níos dúshlánaí agus úsáideann scileanna fóineolaíocha go solúbtha. Úsáideann an páiste réimse straitéisí go solúbtha agus go muiníneach chun focail a aithint. Aithníonn an páiste roinnt difríochtaí idir goalta litreacha le fuaim T1 agus T2. Tréithe Breise Gaeilge: Léann an páiste focail aitheanta eile le gutaí cúnta agus fuaim sa bhreis. Léann an páiste focail ina bhfuil consain chaola agus leathana sna siollaí le muinín. Úsáideann an páiste eolas ar chomhréir na Gaeilge agus ar a theanga labhartha féin chun focail a aithint. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste a chuid eolais ar sheichimh litreacha, déghraif, fréamhfhocail Fréamhfhocail Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid: focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh. focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí comhfhocail m.sh. saorfhear. , siollaí, taoilitreacha, réimíreanna agus iarmhíreanna chun réimse níos leithne focal a aithint. Aithníonn an páiste gaolta in T1 agus T2. Tréithe Breise Gaeilge: Aithníonn agus léann an páiste roinnt focal ó chanúintí eile agus pléann roinnt difríochtaí foghraíochta idir canúintí. Gníomh an pháiste... Pléann an páiste cosúlachtaí idir stór focal i nGaeilge, i mBéarla agus i dteangacha eile. Fiosraíonn agus pléann an páiste an bunús atá le focail i réimse ábhar. Tréithe Breise Gaeilge: Tosaíonn an páiste ag léiriú tuiscint ar na héagsúlachtaí idir a chanúint féin agus an Caighdeán i dtéacsanna– maidir le focal, litriú agus gramadach. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar réimse leathan straitéisí a úsáideann sé chun focail a aithint i dtéacsanna. Úsáideann an páiste a eolas ar theangacha chun brí a bhaint as focail, frásaí nó téacsanna i dteangacha eile. Déanann an páiste measúnú ar an úsáid a bhaineann sé as nodanna comhréire (eolas an léitheora ar ghramadach/struchtúr na teanga) agus séimeantacha (eolas an léitheora ar fhocail ) agus téacsanna á léamh aige. Tréithe Breise Gaeilge: Léiríonn an páiste tusicint ar na héagsúlachtaí idir a chanúint féin agus an Caighdeán i dtéacsanna– maidir le focal, litriú agus gramadach. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Stór focal Vocabulary Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Stór focal cuí a shealbhú chun tacú le tuiscint ar théacs, go neamhspleách nó i bpáirt. Labhairt faoi stór focal nua léitheoireachta agus é a úsáid de réir mar a thagann sé chun cinn trí tharraingt ar chomhthéacs, focail le brí ionann agus focail leis an bhfuaim chéanna ach le brí dhifriúil chun cabhrú leis an tuiscint. Acquire appropriate vocabulary to support the comprehension of text shared by the teacher or read independently. Talk about and use new vocabulary as it arises, drawing on context and identifying words with similar meaning and words with similar sounds but different meaning. (LO6, S1) Acquire an appropriate vocabulary to support understanding of text, either independently or collaboratively. Discuss and use a new reading vocabulary as it is acquired by drawing on context, words of similar meaning and words which sound similar but have a different meaning, in order to aid understanding. Stór focal cuí a shealbhú chun tacú le tuiscint ar théacs go neamhspleách. Réimse de straitéisí stór focal a úsáid chomh maith le heolas ar chomhchiallaigh agus frithchiallaigh Frithchiallaigh Frithchiallach is ea focal atá contrártha le focal eile, m.sh. maith agus olc. chun brí focal agus frásaí nua a shoiléiriú agus a phlé de réir mar a thagann siad chun cinn. Acquire appropriate vocabulary to support the independent comprehension of text. Draw on a developing knowledge of word structure and word parts, including some prefixes and suffixes, to clarify and discuss the meaning of words. (LO6, S2) Working independently, acquire an appropriate vocabulary to support understanding of text. Use a variety of vocabulary strategies as well as knowledge of synonyms and antonyms to clarify and discuss the meaning of new words and phrases as they arise. Réimse leathan de straitéisí stór focal agus eolas ar chomhchiallaigh, frithchiallaigh Frithchiallaigh Frithchiallach is ea focal atá contrártha le focal eile, m.sh. maith agus olc. , comhainmneacha Comhainmneacha Focail a fhoghraítear mar a chéile ach nach ionann a mbrí, m.sh. cóir agus comhair, suí agus saoi, téigh agus téigh. , táthmhíreanna Táthmhíreanna Moirféimí is ea táthmhíreanna a cheanglaítear de fhréamhfhocal chun focal nua a dhéanamh m.sh. tóg+álaí, mí+shona nó chun foirm eile d’fhocal a dhéanamh m.sh. múinteoir+í, rith+ dh. agus fréamhfhocail Fréamhfhocail Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid: focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh. focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí comhfhocail m.sh. saorfhear. a úsáid go solúbtha agus go muiníneach chun focail/frásaí nua i dtéacsanna a phlé agus chun brí a bhaint astu. Acquire deep and broad vocabulary knowledge to facilitate independent comprehension of texts, to include subject-specific texts. Draw on an increasing knowledge of word structure and word parts, including prefixes, suffixes and root words, to independently uncover the meaning of words encountered in texts. Use knowledge of synonyms, antonyms, homonyms, homographs and homophones to clarify and discuss the meaning of new and known vocabulary. Use appropriate reference materials to independently uncover the meaning of unknown words. (LO6, S3) Make flexible and confident use of a wide range of vocabulary strategies and knowledge of synonyms, antonyms, homonyms, affixes and root words to discuss and interpret new words/phrases in texts. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Éisteann an páiste le focail agus frásaí nua a seasann téacs dóibh, múnlaithe ag duine eile. Gníomh an pháiste... Éisteann an páiste leis an múinteoir ag fuaimniú focal agus frásaí nua a bhíonn ag teastáil chun téacsanna a léitear dó a thuiscint, agus déanann spraoi le roinnt acu sa léitheoireacht éiritheach agus é/í á rá arís is arís eile. Gníomh an pháiste... Sealbhaíonn an páiste stór focal nua agus é/í ag éisteacht le réimse téacsanna a léitear os ard agus déanann focail agus frásaí nua a athrá sa léitheoireacht éiritheach. Gníomh an pháiste... Sealbhaíonn an páiste stór focal nua agus é/í ag éisteacht leis an múinteoir ag fuaimniú focail agus frásaí nua agus léiríonn roinnt tuisceana de réir a chéile. Tréithe Breise Gaeilge: Éisteann an páiste le focail/frásaí óna gcanúint féin. Gníomh an pháiste... Sealbhaíonn an páiste focail agus frásaí nua ó réimse téacsanna teagaisc agus neamhspleácha agus ón múinteoir agus labhraíonn ar an mbrí atá leo. Úsáideann an páiste roinnt focal nua mar fhreagairt ar théacsanna. Sealbhaíonn an páiste focail/frásaí nua ó bheith ag éisteacht leis an teanga á labhairt i gcomhthéacsanna difriúla agus ag cainteoirí eile Gaeilge seachas an múinteoir. Tréithe Breise Gaeilge: Éisteann an páiste le focail/frásaí óna gcanúint féin agus ó chanúintí eile sa léitheoireacht. Tosaíonn an páiste ag aithint difríochtaí idir teanga labhartha agus teanga i gcló. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste réimse straitéisí chun focail nua i dtéacsanna a thuiscint agus a phlé agus tuigeann gur féidir an smaoineamh céanna a chur in iúl le frásaí difriúla. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus úsáideann an páiste focail agus frásaí nua mar is cuí i gcomhthéacsanna éagsúla agus tosaíonn ar fhoclóirí a úsáid chun teacht ar bhrí focal. Aithníonn an páiste roinnt comhchiallach, contrárthachtaí, réimíreanna, iarmhíreanna agus fréamhfhocal. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste foclóirí agus foinsí tagartha eile chun chun teacht ar bhrí focal. Baineann an páiste úsáid mhuiníneach as raon straitéisí chun focail nua a thuiscint, lena n-áirítear eolas ar chomhchiallaigh, contrárthachtaí agus fréamhfhocail Fréamhfhocail Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid: focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh. focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí comhfhocail m.sh. saorfhear. . Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste teasárais agus foinsí eile tagartha chun brí focal a aimsiú agus a úsáid trasna an churaclaim. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste comhchiallaigh Comhchiallaigh Comhchiallach is ea focal a bhfuil an chiall chéanna aige le focal eile, nó ciall atá cosúil leis, m.sh. áthasach, sona, sásta. , comhainmneacha Comhainmneacha Focail a fhoghraítear mar a chéile ach nach ionann a mbrí, m.sh. cóir agus comhair, suí agus saoi, téigh agus téigh. , contrárthachtaí, réimíreanna, iarmhíreanna, agus fréamhfhocail Fréamhfhocail Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid: focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh. focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí comhfhocail m.sh. saorfhear. i dtéacsanna agus déanann sé cur síos orthu. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste straitéisí éagsúla chun brí a bhaint as focail i dtéacsanna. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Cuspóir, seánra agus guth Purpose, genre, and voice Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Taithí a fháil ar ghnéithe aeistéitiúla, cruthaitheacha agus samhlaíocha téacs agus réimse seánraí, freagairt dóibh agus roghanna agus tuairimí ina leith a chur in iúl. Experience and respond to the aesthetic, creative, and imaginative aspects of text and a range of genres expressing preferences and opinions. (LO7, S1) Experience and respond to aesthetic, creative and imaginative aspects of text in a variety of genres, and express preferences and opinions with regard to them. Taithí a fháil ar ghnéithe aeistéitiúla, cruthaitheacha agus samhlaíocha téacs agus ar réimse níos leithne seánraí, freagairt dóibh, agus roghanna agus tuairimí a chosaint. Experience and respond to the aesthetic, creative and imaginative aspects of texts and a wider range of genres justifying preferences and opinions. (LO7, S2) Experience and respond to aesthetic, creative and imaginative aspects of text in a wider range of genres, and justify preferences and opinions. Gnéithe de théacs a chuireann cuspóir, seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. nó guthanna ar leith in iúl a ainmniú agus a phlé. Ciall a bhaint as téacs cé nach bhfuil sé mínithe go soiléir. Freagairt do ghnéithe aeistéitiúla, cruthaitheacha agus samhlaíocha téacs i seánraí éagsúla trasna an churaclaim. A gcuid tuairimí agus roghanna ar na gnéithe sin a chosaint agus údar a thabhairt leo. Experience and respond to the aesthetic, creative and imaginative aspects of texts and a wider range of genres justifying preferences and opinions. (LO7, S2) Name and discuss textual elements that express a particular purpose or genre or particular voices. Make sense of text even though it is not clearly explained. Respond to aesthetic, creative and imaginative aspects of text in various genres across the curriculum. Substantiate and justify their views and preferences on these aspects. An tionchar a bhíonn ag cultúr agus féiniúlacht ar chruthú téacs i réimse seánraí a aithint agus a fhiosrú. Machnamh criticiúil a dhéanamh ar an bhfreagairt a thug siad do ghnéithe aeistéitiúla, cruthaitheacha agus samhlaíocha téacs i seánraí éagsúla trasna an churaclaim. Identify and discuss features of texts which convey a particular purpose, genre, or voice and infer meanings which are not explicitly stated. Respond to the aesthetic, creative, and imaginative aspects of a wide range of texts in various genres across the curriculum and defend their preferences and opinions. (LO7, S3) Identify and explore the impact of culture and identity on the creation of text in a variety of genres. Critically reflect on their response to aesthetic, creative and imaginative aspects of text in various genres across the curriculum. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste an nasc idir téacs agus an bhrí atá leis. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste a bheith ag éisteacht le scéalta, rainn agus dánta á léamh ag daoine eile agus cuireann sé/sí in iúl cé na cinn is fearr leo. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste a bheith ag éisteacht le seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í difriúla agus cuireann siad tosaíochtaí agus tuairimí in iúl agus súgraíonn le teanga i rainn, tomhais, greanntaíocht, focail gan bhrí agus amhráin. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste a bheith ag éisteacht le seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í éagsúla agus ag freagairt dóibh, lena n-áirítear téacsanna faisnéise, agus úsáideann teanga go spraíúil samhlaíoch i scéalta pearsanta. Léiríonn an páiste tuiscint ar chuspóir na léitheoireachta, i gcomhthéacs súgartha mar shampla. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste a bheith ag léamh réimse scéalta, rann, dánta agus téacsanna neamhfhicsin agus tosaíonn ag déanamh idirdhealú idir scéal agus dán nó rann. Gníomh an pháiste... Taitníonn sé leis an bpáiste a bheith ag léamh réimse leathan téacsanna ficsin agus neamhfhicsin agus ag cur síos ar dhifríochtaí idir scéalta, dánta agus téacsanna neamhfhicsin, agus úsáideann teanga go spraíúil samhlaíoch mar fhreagra ar théacsanna atá léite. Gníomh an pháiste... Tosaíonn an páiste ag léamh téacsanna ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus é/í ag aithint roinnt difríochtaí idir seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í, agus tosaíonn ag cosaint roghanna agus tuairimí. Tosaíonn an páiste ag úsáid chlár na n-ábhar i dtéacsanna simplí neamhfhicsin chun eolas a bhailiú. Gníomh an pháiste... Léann an páiste téacsanna ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus cosnaíonn roghanna agus tuairimí. Úsáideann an páiste liostaí agus léaráidí i dtéacsanna simplí neamhfhicsin chun sainfhaisnéis a bhailiú. Gníomh an pháiste... Roghnaíonn an páiste eolas ábhartha ó réimse gnéithe i dtéacsanna neamhfhicsin agus aithníonn teanga chorraitheach i dtéacanna atá léite aige. Gníomh an pháiste... Fiosraíonn agus pléann an páiste bailíocht na bhfoinsí a úsáidtear chun téacsanna a chruthú. Aithníonn an páiste gnéithe a bhíonn i dtéacsanna a léiríonn guth pearsanta an údair agus déanann sé cur síos orthu. Míníonn an páiste an cuspóir a bhíonn le téacsanna agus pléann sé an cuspóir sin. Fiosraíonn an páiste an chaoi a léirítear cultúr agus féiniúlacht na hÉireann i dtéacsanna agus pléann sé iad. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar bhailíocht na bhfoinsí a úsáidtear chun téacsanna a chruthú. Déanann an páiste machnamh agus measúnú ar na gnéithe i dtéacsanna a léiríonn guth pearsanta an údair. Fiosraíonn an páiste an chaoi a léirítear cultúir agus féiniúlachtaí éagsúla i dtéacsanna agus pléann sé iad. Fiosraíonn an páiste réimse tuairimí, peirspictíochtaí agus cultúir i seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í éagsúla agus déanann measúnú orthu. Fiosraíonn an páiste an chaoi a léirítear claontacht, steiréitíopáil, agus fabhar i dtéacsanna agus pléann sé iad. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Freagairt agus intinn an údair Response and author's intent Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Smaointe agus tuairimí ar théacsanna i réimse seánraía phlé agus a chomhroinnt trasna an churaclaim. Machnamh agus plé a dhéanamh ar intinn an údair. Discuss and share thoughts and opinions on texts in a range of genres across the curriculum. Consider and discuss author’s intent. (LO8, S1) Discuss and share ideas and opinions on texts in a variety of genres across the curriculum. Reflect on the author's intentions and discuss them. An intinn a bhíonn ag údair dhifriúla a chur i gcomparáid lena chéile, a chur i gcodarsnacht lena chéile agus machnamh criticiúil a dhéanamh orthu, agus léirmhínithe éagsúla ar théacs i réimse leathan seánraí a phlé. Compare, contrast and critically reflect on the intent of different authors and discuss various interpretations of text in a wide range of genres. (LO8, S3) Compare, contrast and reflect critically on the intentions of various authors, and discuss different interpretations of texts in a wide range of genres. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Freagraíonn an páiste do réimse téacsanna. Gníomh an pháiste... Freagraíonn do théacs i modhanna éagsúla, m. sh. trí úsáid gothaí, gothaí gnúise, i léiriú pictiúrtha, ó bhéal. Gníomh an pháiste... Cuireann in iúl I modhanna éagsúla roinnt mothúchán agus smaointe faoin méid atá léite. Gníomh an pháiste... Cuireann in iúl mothúcháin agus smaointe faoin méid atá léite, agus aithníonn príomhsmaoineamh an téacs. Gníomh an pháiste... Cuireann in iúl smaointe, mothúcháin agus tuairimí i leith téacs, agus tugann údar lena dtuairimí leis an eolas atá ar fáil sa téacs. Gníomh an pháiste... Aithníonn, le treoir agus tacaíocht, intinn an údair, agus pléann an dearcadh a léirítear i téacs. Úsáideann fianaise ón téacs chun tacú lena dtuairimí í. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste in iúl tuairimí pearsanta faoi théacsanna agus na smaointe a léirítear sna téacsanna. Aithníonn an páiste dearcadh an údair a léirítear i dteacs. Úsáideann fianaise ón téacs chun tacú lena dtuairimí. Gníomh an pháiste... Míníonn an páiste mar a thuigeann siad téacs agus an bhrí a bhaineann siad as ag tabhairt údar lena bhfreagairtí go loighciúil, ag tagairt d’fhianaise sa téacs, agus ag plé dearcadh agus intinn an údair. Gníomh an pháiste... Léirmhíníonn agus pléann an páiste téacsanna, ag déanamh cíoradh ar na modhanna inar féidir leis an údar teanga a úsáid agus a láimhseáil chun éifeacht a chruthú no chun dul i ngleic leis an léitheoir agus chun dul i bhfeidhm air. Déanann athmhachnamh ar a chéad fhreagairt do théacs, ag cur san áireamh eolas a thagann chun solais i dtéacs ar ball. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste in iúl an chiall a bhaineann sé féin as téacs. Aithníonn an páiste an tionchar atá ag féiniúlacht an údair ar na teachtaireachtaí atá á gcur in iúl. Pléann agus measann an páiste dearchthaí agus teachtaireachtaí ar an dtopaic chéanna i dtéacsanna éagsúla. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar an tionchar atá ag réamheolas agus féiniúlacht an léitheora ar an gciall a bhaineann sé as téacsanna. Déanann an páiste measúnú ar an gceangal idir intinn an údair agus an sainréim teanga a roghnaíodh. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Tuiscint Comprehension Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Sonraí tábhachtacha i dtéacs a thabhairt chun cuimhne, iad a phlé agus a athinsint in ord agus na príomhphointí eolais i dtéacs a aithint. Recall, discuss and sequence significant details and identify key points of information in text. (LO9, S1) Recall, discuss and paraphrase in the correct order key details in a text and identify the main points of information therein. Straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. a chur i gcomparáid lena chéile agus iad a roghnú ar bhealach solúbtha, chomh maith le taithí phearsanta agus eolas cúlra a úsáid chun dul i ngleic le téacs atá níos casta, go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile. Compare and select comprehension strategies flexibly and interchangeably and use background knowledge to engage with text in a variety of genres independently or collaboratively. (LO9, S3) Compare comprehension strategies and select them in a flexible manner, as well as using personal experience and background knowledge to tackle more complex text, independently or in conjunction with others. Straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. a chur i gcomparáid lena chéile agus údar maith a bheith leis an rogha straitéise a úsáidtear chun dul i ngleic le téacs i réimse seánraí trasna an churaclaim go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile, ag baint úsáid i gcónaí as taithí phearsanta agus eolas cúlra. Comparáid a dhéanamh idir eolas, tuairimí, agus smaointe ó fhoinsí éagsúla i réimse téacsanna agus an t-eolas ar fad a tharraingt le chéile. Choose, justify, and apply comprehension strategies to engage with text in a variety of genres across the curriculum, independently or collaboratively, and continue to draw on background knowledge. Compare and synthesise information, thoughts, and ideas from a variety of text sources. (LO9, S4) Compare comprehension strategies and justify the choice of strategy used to engage with texts in a variety of genres across the curriculum, either independently or in conjunction with others, constantly supported by personal experience and background knowledge. Compare information, opinions, and ideas from various sources in a variety of texts and collate all the information. Dul i ngleic le téacs agus brí a bhaint as trí eolas cúlra agus réimse straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. a úsáid le linn obair a dhéanamh go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile. Draw on a repertoire of comprehension strategies and background knowledge to comprehend text independently or collaboratively. (LO9, S1) Engage with a text and understand it by using background information and a variety of comprehension strategies while working independently or in collaboration with others. Dul i ngleic le téacs trí úsáid a bhaint as réimse de straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. agus eolas cúlra go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile. Draw on a repertoire of comprehension strategies and background knowledge to comprehend text independently or collaboratively. (LO9, S2) Engage with a text by using a variety of comprehension strategies and background information, either independently or in collaboration with others. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Léiríonn an páiste tuiscint ar chomhartha, siombail nó téacs amháin nó níos mó ar mhaithe le taitneamh nó cuspóirí praiticiúla. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste scéal a léigh sé/sí nó eispéireas pearsanta in ord agus é/í ag úsáid 2-3 mharc, líníocht nó mhím. Aimsíonn an páiste rudaí ar leith i scéalta a léitear dóibh agus freagraíonn go neamhbhriathartha agus/nó go briathartha do ráitis agus do cheisteanna simplí faoi phríomhimeacht nó faoi phríomhcharachtar. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste príomhimeachtaí in ord agus é/í ag úsáid líon beag pictiúr. Déanann an páiste tuar faoi scéal i bhfianaise a bhfuil ar an gclúdach tosaigh agus na léaráidí taobh istigh sula léann an múinteoir é agus le linn a léite. Déanann an páiste naisc idir na pointí i scéal agus é/í ag éisteacht leis an múinteoir á léamh, agus baineann sé/ sí tátail. Tugann an páiste freagra go neamhbhriathartha agus/nó go briathartha ar scéalta agus dánta simplí agus cuireann agus freagraíonn ceisteanna faoi na príomhimeachtaí agus na príomhcharachtair. Gníomh an pháiste... Tosaíonn an páiste ar thábhacht an eolais a chinneadh agus athinsíonn príomhphointí scéil in ord. Tuarann an páiste an scéal/topaic bunaithe ar an teideal, agus cruthaíonn íomhánna ina intinn agus é/í ag éisteacht leis an múinteoir ag léamh scéil nó téacs faisnéise. Athinsíonn an páiste scéalta aitheanta go cruinn agus le príomhshonraí agus cuireann ceisteanna faoi imeachtaí, carachtair agus suíomh. Léiríonn an páiste roinnt tuisceana ar théacsanna faisnéise a léann an múinteoir os ard. Gníomh an pháiste... Éisteann an páiste le scéalta, dánta agus téacsanna faisnéise agus athinsíonn na príomhphointí agus iad in ord go pointe áirithe. Leasaíonn an páiste tuair i bhfianaise eolais nua agus baineann tátail le linn dó a bheith ag éisteacht le scéalta nó téacs faisnéise. Athinsíonn an páiste ó bhéal na príomhphointí faisnéise i dtéacs léiritheach le daoine eile, léann agus pléann an páiste scéalta, dánta, treoracha simplí agus téacsanna faisnéise agus léiríonn tuiscint. Léiríonn an páiste an cumas an scéal a shamhlú in íomhánna agus é/í ag éisteacht leis trína thuair agus a thátail a mhionathrú i rith an scéil agus tríd an scéal a athinsint. Gníomh an pháiste... Taispeánann an páiste eolas ar an struchtúr atá ar raon seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í téacs insinte Téacs insinte Cineál dioscúrsa ó bhéal nó i scríbhinn is ea téacsanna insinte a bhfuil sé mar aidhm acu scéal a insint nó imeacht nó sraith imeachtaí a reic. Féadtar téacsanna insinte a rangú mar fhicsean nó mar neamhfhicsean. agus nós imeachta agus aithníonn bunsmaoineamh nó buntéama téacs. Glacann an páiste páirt i bplé sa rang agus é/í ag tabhairt freagra ar théacs insinte agus léiritheach, cuireann ceisteanna, pléann tuair agus tátail agus soiléiríonn a chuid fáthanna. Baineann an páiste úsáid as eagraithe grafacha simplí chun príomhphointí a aithint i dtéacsanna léiritheacha. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste teanga ó théacsanna chun príomhimeachtaí a athinsint agus cuireann príomhshonraí san áireamh. Gineann an páiste ceisteanna agus tugann freagra orthu i réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í◊, soiléiríonn a chuid freagraí agus tugann údar leo trí thagairt d’eolas a sealbhaíodh roimhe sin. Úsáideann an páiste roinnt gnéithe téacs ar nós chlár na n-ábhar agus focheannteideal chun príomhphointí eolais i dtéacs a shainaithint agus cuireann sonraí tacaíochta san áireamh trí úsáid a bhaint as eagraí grafach Eagraí grafach Is léirithe físeacha ar eolas, coincheapa nó smaointe iad na heagraithe grafacha. cuí. Pléann an páiste míthuiscint taobh istigh de théacs. Gníomh an pháiste... Tugann an páiste achoimre ar na príomhphointí ó raon seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í◊, cinneann cé chomh tábhachtach is atá siad agus fágann eolas nach bhfuil riachtanach ar lár. Seicheamhaíonn sé/sí na príomhphointí, déanann a mhachnamh ar an eolas, baineann ciall as agus cuireann sonraí leis Déanann an páiste neamhaird d’eolas nach mbaineann le hábhar nuair a thugann sé/sí freagra ar cheist, baineann tátail as eolas atá aige cheana agus luann fianaise shonrach téacs chun a chuid freagraí a shoiléiriú agus chun tacú le tuairim faoi leith. Baineann an páiste úsáid as gnéithe téacs cosúil le hinnéacsanna chun príomhfhíricí agus príomheolas a aimsiú. Úsáideann an páiste réimse straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. go solúbtha muiníneach. Gníomh an pháiste... Cinneann an páiste cé chomh tábhachtach is atá eolas agus tugann údar le heolas nach bhfuil tábhachtach a fhágáil ar lár agus é ag tabhairt achoimre ar phríomhphointí nó ar phríomhfhíricí. Déanann a mhachnamh ar an eolas agus sintéisíonn é. Léiríonn an páiste roinnt tuisceana go múnlaíonn gnéithe teanga, íomhánna agus stór focal an léirmhíniú a dhéantar ar théacs, agus go bhféadfadh an léirmhíniú sin bheith éagsúil le léirmhíniú daoine eile. Baineann an páiste úsáid as gnéithe téacs lena n-áirítear cló trom, gluaiseanna, roghchláir leictreonacha agus deilbhíní chun príomhfhíricí a aimsiú go héifeachtach i réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í. Ceistíonn an páiste gníomhartha agus seichimh agus cruinneas an ábhair. Gníomh an pháiste... Fiosraíonn an páiste an chaoi a ndéanann foinsí éagsúla ó na meáin cur síos ar an scéal nó ar an eachtra céanna agus pléann sé é le daoine eile. Aithníonn an páiste an chaoi a mbíonn tionchar ag teanga, íomhánna, agus stór focal ar an mbrí a bhaintear as téacs. Déanann an páiste machnamh ar na straitéisí a úsáideann sé agus póintí eolais á lorg aige. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar an tionchar a bhíonn ag teanga, gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. , íomhánna, stór focal, foinsí, cur i láthair, cultúr, agus féiniúlacht ar an mbrí a bhaintear as téacs. Tarraingíonn an páiste eolas ó fhoinsí agus ó leagain amach éagsúla le chéile agus úsáideann sé an t-eolas sin chun teacht ar a thuairim féin faoi ábhair éagsúla. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir Líofacht agus féincheartú Fluency and self-correction Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Téacsanna teagaisc agus téacsanna ag leibhéal neamhspleách a léamh i réimse seánraí ag luas réasúnta agus le tuiscint, agus féincheartú neamhspleách a dhéanamh. Read instructional and independent-level texts in a range of genres with reasonable pace and understanding, and self-correct independently. (LO10, S1) Read instructional texts and independently chosen texts in a variety of genres at a reasonable pace, understand them, and independently correct their own language use. Téacsanna i réimse seánraí a léamh gan stró, le luas cuí, go cruinn agus le tuin chuí dá lucht éisteachta. Read texts in a variety of genres effortlessly with appropriate pace, accuracy and expression for a variety of audiences. (LO10, S3) Read texts in a variety of genres accurately and without difficulty, at an appropriate pace and in a tone that is appropriate to the audience. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Baineann an páiste úsáid as ábhar léitheoireachta. Gníomh an pháiste... Ionramhálann an páiste leabhair agus glacann páirt i ngníomhaíochtaí grúpa le téacsanna a bhfuil cur amach aige orthu. Tosaíonn an páiste ag leanúint threo na léitheoireachta lena shúile agus tugann faoi deara é nuair a chasann an duine atá ag léamh an leabhair dó an leathanach. Gníomh an pháiste... Tuigeann an páiste go n-insíonn téacs an scéal céanna gach uair a léitear é. Leanann an páiste treo na léitheoireachta lena shúile agus tugann faoi deara na línte a léitear dó agus duine eile ag léamh leabhair dó. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste nuair a fhágtar focal ar lár nó a léitear mícheart é agus téacs á léamh dó a bhfuil a lán athrá ann agus a bhfuil cur amach aige air cheana. Tosaíonn an páiste ag leanúint pictiúr agus focal, agus a mhéar nó uirlis éigin in úsáid aige. Gníomh an pháiste... Bíonn luas réasúnta faoin bpáiste agus é/í ag léamh patrúin teanga a thagann aníos arís is arís eile agus ag léamh roinnt focal atá feicthe aige cheana. Léann an páiste téacsanna focal ar fhocal agus é/í ag leanúint na bhfocal lena mhéar nó le huirlis éigin agus athléann sé/ sí téacsanna a bhfuil cur amach aige orthu nó atá ar leibhéal neamhspleách le cabhair ó léaráidí, ag cur lena líofacht ar an gcaoi sin. Ceartaíonn an páiste é/í féin trí úsáid a bhaint as leideanna pictiúrtha, fuaime, amhairc agus comhthéacs. Gníomh an pháiste... Leanann an páiste na focail i dtéacsanna a léann sé/sí lena shúile. Léann an páiste téacsanna ar leibhéal teagaisc agus neamhspleách agus luas maith faoi, frásáil agus mothú maith in úsaid aige agus tuiscint mhaith á léiriú aige. Aithníonn an páiste nuair a chailltear líne nó focal agus ceartaíonn é/í féin agus é/í ag úsáid leideanna comhréire Leideanna comhréire Is éard atá i gceist le leideanna comhréire noda maidir le brí focal a fhéadtar a bhaint de thátal as ord focal, as struchtúr abairtí agus as an ngaol idir focail. . Gníomh an pháiste... Coimeádann an páiste luas réasúnta agus é/í ag léamh téacs, le tacaíocht, ó phatrúin teanga athráiteacha níos casta, stór focal súilaithne, patrúin choiteanna litreacha agus ciúnna túsfhuaime. Gníomh an pháiste... Coimeádann an páiste luas réasúnta le téacsanna indíchódaithe ag úsáid eolas fónach, stór focal súilaithne agus patrúin choiteanna litreacha, agus is annamh a chailleann siad a n-áit. Gníomh an pháiste... Coimeádann an páiste luas cuí agus cruinneas le téacsanna neamhaitheanta níos faide agus níos casta ag úsáid mothúchán agus tuiníochta agus iad ag tarraingt ar réimse de chiúnna fónacha amhairc agus comhthéacs chun an luas a choimeád nuair a thagann siad ar fhocail neamhaitheanta. Gníomh an pháiste... Coimeádann an páiste luas cuí agus cruinneas, le tuiníocht agus mothúcháin ag brath ar a lucht éisteachta agus ar an seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. atá á léamh aige. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar thuiníocht, ar mhothúcháin agus ar luas a chuid léitheoireachta. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir
