Fónaic, aithint focal agus staidéar ar fhocail < Ar ais go dtí Léitheoireacht Fónaic, aithint focal agus staidéar ar fhocail Phonics, word recognition, and word study Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Gach litir i gcás íochtair agus i gcás uachtair ó aibítir na Gaeilge a aithint, a ainmniú agus a fhuaimniú chomh maith le patrúin choitianta litreacha. Roinnt straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách. Recognise, name and sound all lower- and upper-case letters and common letter patterns, displaying some word-identification strategies when reading instructional and independent-level texts. Use phonic knowledge and a range of word identification strategies with flexibility and confidence when reading instructional and independent-level texts. (LO5, S1 + 2) Identify, name and pronounce all letters, both lower case and upper case, in the Irish language alphabet, as well as common letter patterns. Use some word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently. Feasacht fóineolaíochta Feasacht fóineolaíochta Tagraíonn feasacht fóineolaíochta don fheasacht a bhíonn ag duine ar struchtúr fóineolaíochta, nó ar struchtúr fuaime, focal. Áirítear ann feasacht ar fhocail, rím, siollaí, túsfhoghar agus foghar deiridh agus fóinéimí. agus réimse de straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid go solúbtha agus go muiníneach agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách. Tuiscint a léiriú ar an difríocht idir fuaimniú na bhfocal sa chaint agus an leagan scríofa agus an tuiscint sin a chur i bhfeidhm ina gcuid léitheoireachta agus foghraíocht cheart na Gaeilge a úsáid. Use phonic knowledge and a range of word identification strategies with flexibility and confidence when reading instructional and independent-level texts. (LO5, S2) Make flexible and confident use of phonological awareness and various word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently. Demonstrate an understanding of the difference between the pronunciation of words as spoken and the written version, and apply that understanding while reading by correctly pronouncing the Irish text. Réimse de straitéisí aitheanta focal Straitéisí aitheanta focal Cuireann straitéisí aitheanta focal ar chumas páistí focail anaithnide a léamh agus dul i dtaithí ar fhocail dá leithéid a léamh gan stró de réir a chéile. I measc na straitéisí seo, tá: gnéithe amhairc nó grafacha focail a úsáid, comhfhreagairtí idir graiféimí agus fóinéimí a úsáid, eolas ar sheichimh litreacha, ar phatrúin litrithe agus ar an mbaint idir focail. a úsáid go solúbtha agus go muiníneach agus iad ag léamh téacsanna teagaisc agus ag leibhéal neamhspleách trasna an churaclaim. Leas a bhaint as teanga(cha) atá ar a thoil acu chun brí a bhaint as téacs i dteanga(cha) eile. Use a range of word identification strategies flexibly and with confidence when reading instructional and independent-level texts across the curriculum. Use existing language skills and knowledge to decipher text in other languages. (LO5, S3) Make flexible and confident use of various word identification strategies when reading instructional texts and when reading independently across the curriculum. Use a language or languages in which they are fluent to understand the meaning of texts in another language or languages. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt comharthaí, siombailí agus focal. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt litreacha óna ainm féin agus aithníonn roinnt focal agus lógónna atá sa timpeallacht bunaithe ar a gcruth. Léirmhíníonn an páiste comharthaí agus siombailí thart timpeall air nach litreacha iad. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus ainmníonn an páiste litreacha aitheanta cosúil leo sin ina ainm féin agus sa timpeallacht agus aithníonn roinnt focal pearsanta chomh maith le focail aitheanta eile. Nascann an páiste comharthaí nó ainmneacha clóite a bhfuil taithí aige orthu le rudaí nó le daoine. Aithníonn an páiste roinnt cosúlachtaí agus difríochtaí idir péire pictiúr/ rudaí. Gníomh an pháiste... Aithníonn, ainmníonn agus fuaimníonn an páiste roinnt litreacha sa chás íochtair agus sa chás uachtair, agus tosaíonn ar fhóinéimí a chumasc. Aithníonn an páiste roinnt focal ardmhinicíochta i gcomhthéacsanna aitheanta agus úsáideann litir nó dhó, go minic an chéad cheann agus an ceann deiridh, chun focail eile a aithint. Úsáideann an páiste ciúnna pictiúrtha chun roinnt focal a léamh. Tréithe Breise: Tosaíonn an páiste ag aithint gutaí fada agus gutaí gairide. Tosaíonn an páiste ag ceangal litreach/ litreacha (graiféimí) le fuaim - ag díriú ar an litriú simplí/coitianta i gcás na 38/42 bunfhuaim Ghaeilge, ag brath ar chanúintí. Gníomh an pháiste... Aithníonn agus fuaimníonn an páiste gach litir sa chás íochtair agus sa chás uachtair, aithníonn fuaimeanna gutaí gearra agus fada, cumascann fóinéim Fóinéim An t-aonad foghair is lú i bhfocal. Tá dhá fhóinéim san fhocal is /i/ agus /s/.Trí fhóinéim atá san fhocal cat /c/, /a/ agus /t/. í agus aithníonn roinnt patrún coiteann litreacha i gcás na 38/42 bunfhuaim Ghaeilge. Léann an páiste réimse focail ardmhinicíochta Focail ardmhinicíochta Focail a fheictear go minic i dtéacsanna, m.sh. agus, an, na, tá, siad, le, is, sa, is maith, chun, agus mar sin de. agus léann abairtí gearra simplí. Úsáideann an páiste ciúnna ó phictiúir agus ó abairtí chun léamh. Gníomh an pháiste... Aithníonn an páiste roinnt déghraf agus carnchonsan agus léann focail ina bhfuil fuaimeanna gutaí fada agus gutaí gearra. Úsáideann an páiste a chuid eolais ar fhuaimeanna, amharcfhocail, patrúin litreacha agus ciúnna ón téacs mórthimpeall chun focail a léamh agus úsáideann roinnt straitéisí chun focail a aithint le níos mó muiníne. Tosaíonn an páiste ag déanamh idirdhealú idir gaolta litreacha le fuaim in T1 agus T2. Gníomh an pháiste... Scriosann, cuireann isteach agus ionadaíonn an páiste litreacha chun focail a chruthú agus a aithint; aithníonn focail chosúla ó mheascáin dhifriúla litreacha agus léann réimse focal a bhfuil déghraif agus patrúin litreacha iontu agus roinnt a bhfuil déghraif consan agus gutaí iontu. Gníomh an pháiste... Léann an páiste déghraif, patrúin litreacha, agus déghraif consan agus gutaí a bhíonn ag éirí níos dúshlánaí agus úsáideann scileanna fóineolaíocha go solúbtha. Úsáideann an páiste réimse straitéisí go solúbtha agus go muiníneach chun focail a aithint. Aithníonn an páiste roinnt difríochtaí idir goalta litreacha le fuaim T1 agus T2. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste a chuid eolais ar sheichimh litreacha, déghraif, fréamhfhocail Fréamhfhocail Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid: focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh. focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí comhfhocail m.sh. saorfhear. , siollaí, taoilitreacha, réimíreanna agus iarmhíreanna chun réimse níos leithne focal a aithint. Aithníonn an páiste gaolta in T1 agus T2. Gníomh an pháiste... Pléann an páiste cosúlachtaí idir stór focal i nGaeilge, i mBéarla agus i dteangacha eile. Fiosraíonn agus pléann an páiste an bunús atá le focail i réimse ábhar. Tréithe Breise: Tosaíonn an páiste ag léiriú tuiscint ar na héagsúlachtaí idir a chanúint féin agus an Caighdeán i dtéacsanna – maidir le focal, litriú agus gramadach. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar réimse leathan straitéisí a úsáideann sé chun focail a aithint i dtéacsanna. Úsáideann an páiste a eolas ar theangacha chun brí a bhaint as focail, frásaí nó téacsanna i dteangacha eile. Déanann an páiste measúnú ar an úsáid a bhaineann sé as nodanna comhréire (eolas an léitheora ar ghramadach/struchtúr na teanga) agus séimeantacha (eolas an léitheora ar fhocail ) agus téacsanna á léamh aige. Tréithe Breise: Léiríonn an páiste tusicint ar na héagsúlachtaí idir a chanúint féin agus an Caighdeán i dtéacsanna – maidir le focal, litriú agus gramadach. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir