Stór focal

Céim 1

Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha

Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann

Céim 2

Rang 1 agus Rang 2

Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann

Céim 3

Rang 3 agus Rang 4

Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann

Céim 4

Rang 5 agus Rang 6

Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann

Stór focal a shealbhú trí éisteacht le téacsanna éagsúla agus iad a phlé le daoine eile.

• Acquire appropriate vocabulary to support the comprehension of text shared by the teacher or read independently.

  Talk about and use new vocabulary as it arises, drawing on context and identifying words with similar meaning and words with similar sounds but different meaning.

  (LO6, S1)

• Acquire vocabulary by listening to various texts and discussing them with others.

Stór focal/teanga nua léitheoireachta a thuiscint, a shealbhú agus a phlé agus é a úsáid.

Úsáid a bhaint as an gcomhthéacs agus leideanna sa téacs chun focail nua a thuiscint agus a shealbhú.

• Acquire appropriate vocabulary to support the comprehension of text shared by the teacher or read independently.

  Talk about and use new vocabulary as it arises, drawing on context and identifying words with similar meaning and words with similar sounds but different meaning.

  (LO6, S1)

• Understand, acquire and discuss a new vocabulary/reading language and make use of it.

  Use the context and clues in the text to understand and acquire new words.

Stór focal cuí a shealbhú chun tacú le tuiscint ar théacs go neamhspleách nó i bpáirt.

Úsáid a bhaint as réimse straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana
Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. agus eolais chun brí focal/frásaí nua a dheimhniú agus a phlé.

• Acquire appropriate vocabulary to support the independent comprehension of text.

  Draw on a developing knowledge of word structure and word parts, including some prefixes and suffixes, to clarify and discuss the meaning of words.

  (LO6, S2)

• Acquire an appropriate vocabulary to support understanding of text, either independently or collaboratively.

  Use a variety of comprehension and information strategies to ascertain and discuss the meaning of new words/phrases.

Comhchiallaigh Comhchiallaigh
Comhchiallach is ea focal a bhfuil an chiall chéanna aige le focal eile, nó ciall atá cosúil leis, m.sh. áthasach, sona, sásta. , frithchiallaigh Frithchiallaigh
Frithchiallach is ea focal atá contrártha le focal eile, m.sh. maith agus olc. , comhainmneacha Comhainmneacha
Focail a fhoghraítear mar a chéile ach nach ionann a mbrí, m.sh. cóir agus comhair, suí agus saoi, téigh agus téigh. , iarmhíreanna, táthmhíreanna Táthmhíreanna
Moirféimí is ea táthmhíreanna a cheanglaítear de fhréamhfhocal chun focal nua a dhéanamh m.sh. tóg+álaí, mí+shona nó chun foirm eile d’fhocal a dhéanamh m.sh. múinteoir+í, rith+ dh. , agus fréamhfhocail Fréamhfhocail
Focal gan aon táthmhír ná aon infhilleadh gramadaí is ea an fréamhfhocal m.sh. bus, déan, brón, tóg, fear. Féadtar go leor focal eile a chruthú ach focail fréimhe nó bunfhocail a úsáid:
focail infhillte: fréamh + infhilleadh gramadaí m.sh. busanna, déanamh.
focail dhíorthaithe: fréamh + táthmhír m.sh. brónach, tógálaí
comhfhocail m.sh. saorfhear. a aithint i dtéacsanna agus iad a phlé.

• (LO6, S)

• Identify synonyms, antonyms, homonyms, suffixes, affixes and root words in texts and discuss them.