Tuiscint < Back to Léitheoireacht Tuiscint Comprehension Céim 1 Naíonáin shóisearacha agus naíonáin shinsearacha Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Céim 2 Rang 1 agus Rang 2 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 3 Rang 3 agus Rang 4 Trí eispéiris chuí foghlama spraíúla agus tarraingteacha, ba cheart go mbeadh an páiste in ann Céim 4 Rang 5 agus Rang 6 Trí eispéiris chuí foghlama tharraingteacha ba cheart go mbeadh páistí in ann Éisteacht leis na sonraí is tábhachtaí i dtéacs gearr simplí agus tuiscint a léiriú orthu. Léaráidí i dtéacs a úsáid mar áis chun eolas breise a fháil faoin téacs. Recall, discuss and sequence significant details and identify key points of information in text. (LO9, S1) Listen to the most important details in a short, simple text and demonstrate an understanding of them. Use illustrations in the text as a means to gain more knowledge of the text. Éisteacht le téacs agus na sonraí is tábhachtaí a thabhairt chun cuimhne. Úsáid a bhaint as eolas cúlra agus réimse straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. chun dul i ngleic le téacs agus brí a bhaint as le linn a bheith ag obair ar réimse téacsanna go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile. Recall, discuss and sequence significant details and identify key points of information in text. (LO9, S1) Listen to a text and recall the most important details. Use background knowledge and a variety of comprehension strategies to engage with a text and understand it while working on a variety of texts independently or in collaboration with others. Sonraí tábhachtacha i dtéacs a aithint, a phlé agus a athinsint san ord ceart go neamhspleách nó i bpáirt le daoine eile. Recall, discuss and sequence significant details and identify key points of information in text. (LO9, S1) Identify, discuss and recount in the correct order important details in a text, either independently or in collaboration with others. Úsáid a bhaint as straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. chun dul i ngleic le téacs go neamhspleách agus i bpáirt le daoine eile. Recall, discuss and sequence significant details and identify key points of information in text. (LO9, S1) Use comprehension strategies to engage with a text, independently and in collaboration with others. Mionchéimeanna Dul chun Cinn Gníomh an pháiste... Léiríonn an páiste tuiscint ar chomhartha, siombail nó téacs amháin nó níos mó ar mhaithe le taitneamh nó cuspóirí praiticiúla. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste scéal a léigh sé/sí nó eispéireas pearsanta in ord agus é/í ag úsáid 2-3 mharc, líníocht nó mhím. Aimsíonn an páiste rudaí ar leith i scéalta a léitear dóibh agus freagraíonn go neamhbhriathartha agus/nó go briathartha do ráitis agus do cheisteanna simplí faoi phríomhimeacht nó faoi phríomhcharachtar. Gníomh an pháiste... Cuireann an páiste príomhimeachtaí in ord agus é/í ag úsáid líon beag pictiúr. Déanann an páiste tuar faoi scéal i bhfianaise a bhfuil ar an gclúdach tosaigh agus na léaráidí taobh istigh sula léann an múinteoir é agus le linn a léite. Déanann an páiste naisc idir na pointí i scéal agus é/í ag éisteacht leis an múinteoir á léamh, agus baineann sé/ sí tátail. Tugann an páiste freagra go neamhbhriathartha agus/nó go briathartha ar scéalta agus dánta simplí agus cuireann agus freagraíonn ceisteanna faoi na príomhimeachtaí agus na príomhcharachtair. Gníomh an pháiste... Tosaíonn an páiste ar thábhacht an eolais a chinneadh agus athinsíonn príomhphointí scéil in ord. Tuarann an páiste an scéal/topaic bunaithe ar an teideal, agus cruthaíonn íomhánna ina intinn agus é/í ag éisteacht leis an múinteoir ag léamh scéil nó téacs faisnéise. Athinsíonn an páiste scéalta aitheanta go cruinn agus le príomhshonraí agus cuireann ceisteanna faoi imeachtaí, carachtair agus suíomh. Léiríonn an páiste roinnt tuisceana ar théacsanna faisnéise a léann an múinteoir os ard. Gníomh an pháiste... Éisteann an páiste le scéalta, dánta agus téacsanna faisnéise agus athinsíonn na príomhphointí agus iad in ord go pointe áirithe. Leasaíonn an páiste tuair i bhfianaise eolais nua agus baineann tátail le linn dó a bheith ag éisteacht le scéalta nó téacs faisnéise. Athinsíonn an páiste ó bhéal na príomhphointí faisnéise i dtéacs léiritheach le daoine eile, léann agus pléann an páiste scéalta, dánta, treoracha simplí agus téacsanna faisnéise agus léiríonn tuiscint. Léiríonn an páiste an cumas an scéal a shamhlú in íomhánna agus é/í ag éisteacht leis trína thuair agus a thátail a mhionathrú i rith an scéil agus tríd an scéal a athinsint. Gníomh an pháiste... Taispeánann an páiste eolas ar an struchtúr atá ar raon seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í téacs insinte Téacs insinte Cineál dioscúrsa ó bhéal nó i scríbhinn is ea téacsanna insinte a bhfuil sé mar aidhm acu scéal a insint nó imeacht nó sraith imeachtaí a reic. Féadtar téacsanna insinte a rangú mar fhicsean nó mar neamhfhicsean. agus nós imeachta agus aithníonn bunsmaoineamh nó buntéama téacs. Glacann an páiste páirt i bplé sa rang agus é/í ag tabhairt freagra ar théacs insinte agus léiritheach, cuireann ceisteanna, pléann tuair agus tátail agus soiléiríonn a chuid fáthanna. Baineann an páiste úsáid as eagraithe grafacha simplí chun príomhphointí a aithint i dtéacsanna léiritheacha. Gníomh an pháiste... Úsáideann an páiste teanga ó théacsanna chun príomhimeachtaí a athinsint agus cuireann príomhshonraí san áireamh. Gineann an páiste ceisteanna agus tugann freagra orthu i réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í◊, soiléiríonn a chuid freagraí agus tugann údar leo trí thagairt d’eolas a sealbhaíodh roimhe sin. Úsáideann an páiste roinnt gnéithe téacs ar nós chlár na n-ábhar agus focheannteideal chun príomhphointí eolais i dtéacs a shainaithint agus cuireann sonraí tacaíochta san áireamh trí úsáid a bhaint as eagraí grafach Eagraí grafach Is léirithe físeacha ar eolas, coincheapa nó smaointe iad na heagraithe grafacha. cuí. Pléann an páiste míthuiscint taobh istigh de théacs. Gníomh an pháiste... Tugann an páiste achoimre ar na príomhphointí ó raon seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í◊, cinneann cé chomh tábhachtach is atá siad agus fágann eolas nach bhfuil riachtanach ar lár. Seicheamhaíonn sé/sí na príomhphointí, déanann a mhachnamh ar an eolas, baineann ciall as agus cuireann sonraí leis Déanann an páiste neamhaird d’eolas nach mbaineann le hábhar nuair a thugann sé/sí freagra ar cheist, baineann tátail as eolas atá aige cheana agus luann fianaise shonrach téacs chun a chuid freagraí a shoiléiriú agus chun tacú le tuairim faoi leith. Baineann an páiste úsáid as gnéithe téacs cosúil le hinnéacsanna chun príomhfhíricí agus príomheolas a aimsiú. Úsáideann an páiste réimse straitéisí tuisceana Straitéisí tuisceana Straitéisí agus próisis a úsáideann léitheoirí chun ciall a bhaint as téacs iad straitéisí tuisceana. Ar na príomhstraitéisí tuisceana áirítear: eolas roimh ré a thabhairt chun cuimhne agus a úsáid, rudaí a thuar, rudaí a shamhlú, ceangal a dhéanamh, ceisteanna a chur, soiléiriú a dhéanamh, tosaíocht a thabhairt do rudaí áirithe thar rudaí eile, tátal a bhaint as rud, míreanna eolais a chur le chéile chun mír eile a dhéanamh. go solúbtha muiníneach. Gníomh an pháiste... Cinneann an páiste cé chomh tábhachtach is atá eolas agus tugann údar le heolas nach bhfuil tábhachtach a fhágáil ar lár agus é ag tabhairt achoimre ar phríomhphointí nó ar phríomhfhíricí. Déanann a mhachnamh ar an eolas agus sintéisíonn é. Léiríonn an páiste roinnt tuisceana go múnlaíonn gnéithe teanga, íomhánna agus stór focal an léirmhíniú a dhéantar ar théacs, agus go bhféadfadh an léirmhíniú sin bheith éagsúil le léirmhíniú daoine eile. Baineann an páiste úsáid as gnéithe téacs lena n-áirítear cló trom, gluaiseanna, roghchláir leictreonacha agus deilbhíní chun príomhfhíricí a aimsiú go héifeachtach i réimse seánra Seánra Cineál struchtúr d’abairtí ó bhéal nó d’abairtí scríofa iad seánraí a bhfuil gnásanna ag baint leo ar mhaithe le cuspóirí ar leith agus a bhfuil leagan amach áirithe orthu, mar aon le gnéithe teanga a bhaineann le sainréim teanga, m.sh. insint, faisnéiseach, argóint, leata agus ilseánra. Lena chur ar bhealach simplí, tagraíonn seánra do rogha foirmeacha scríbhneoireachta d’fhonn rudaí a athinsint, míniú a thabhairt, siamsaíocht a chur ar fáil, daoine a chur ar an eolas, orduithe a thabhairt, insint a dhéanamh, rudaí a chur ina luí ar dhaoine agus údar a thabhairt le tuairimí. í. Ceistíonn an páiste gníomhartha agus seichimh agus cruinneas an ábhair. Gníomh an pháiste... Fiosraíonn an páiste an chaoi a ndéanann foinsí éagsúla ó na meáin cur síos ar an scéal nó ar an eachtra céanna agus pléann sé é le daoine eile. Aithníonn an páiste an chaoi a mbíonn tionchar ag teanga, íomhánna, agus stór focal ar an mbrí a bhaintear as téacs. Déanann an páiste machnamh ar na straitéisí a úsáideann sé agus póintí eolais á lorg aige. Gníomh an pháiste... Déanann an páiste measúnú ar an tionchar a bhíonn ag teanga, gnásanna cló Gnásanna cló Nósanna cló a nglactar leo go forleathan chun téacs scríofa a chur i láthair agus a eagrú iad gnásanna cló a úsáidtear ionas go mbeidh an téacs intuigthe ag gach léitheoir go seasta agus go héasca. Ina measc áirítear: go mbíonn teachtaireacht á hiompar ag an bhfocal clóite go léitear ó chlé go deas go léitear ó bharr an leathanaigh go dtí a bhun scuab fillte spásáil, ceannlitriú, gramadach agus poncaíocht chuí I measc na ngnásanna digiteacha áirítear: scrollú svaidhpeáil ó chlé go deas go léitear ó bharr an scáileáin go dtí a bhun. , íomhánna, stór focal, foinsí, cur i láthair, cultúr, agus féiniúlacht ar an mbrí a bhaintear as téacs. Tarraingíonn an páiste eolas ó fhoinsí agus ó leagain amach éagsúla le chéile agus úsáideann sé an t-eolas sin chun teacht ar a thuairim féin faoi ábhair éagsúla. Ábhair tacaíochta do mhúinteoirí Reading - Léitheoireacht Example of student work Reading - Léitheoireacht Relevant across all strands Example of student work Relevant across all strands Ábhartha trasna snáitheanna go léir Example of student work Ábhartha trasna snáitheanna go léir